Khi vi nhựa xâm nhập ngày càng nhiều vào thực phẩm và cơ thể chúng ta, các nhà nghiên cứu đang nỗ lực đánh giá tác hại tiềm ẩn của chúng.

Vi nhựa có thể dẫn đến tắc nghẽn dòng máu trong não, gây ra vấn đề về nhận thức ở thí nghiệm trên chuột - Ảnh: Huang et al., Science Advances, 2025

Một nghiên cứu mới đây trên chuột thí nghiệm cho thấy vi nhựa có thể dẫn đến tắc nghẽn dòng máu trong não, gây ra vấn đề về nhận thức.

Vi nhựa mắc kẹt trong mạch máu chuột

Nghiên cứu công bố trên Science Advances do nhóm từ Viện hàn lâm Khoa học Môi trường Trung Quốc ở Bắc Kinh dẫn đầu, theo dõi vi nhựa trong các mạch máu di chuyển qua não chuột trong thời gian thực. Đây là lần đầu tiên chuyển động của vi nhựa được theo dõi theo cách này.

Sử dụng các kỹ thuật hình ảnh laser độ phân giải cao, các nhà nghiên cứu phát hiện các tế bào miễn dịch chứa vi nhựa bị mắc kẹt bên trong những mạch máu ở khu vực vỏ não. Tắc nghẽn trong mạch máu được ghi nhận và có liên quan đến các vấn đề về nhận thức.

"Dữ liệu của chúng tôi tiết lộ một cơ chế mà theo đó vi nhựa gián tiếp làm gián đoạn chức năng mô thông qua việc điều chỉnh sự tắc nghẽn của tế bào và can thiệp vào lưu thông máu, thay vì thâm nhập trực tiếp vào mô", các nhà nghiên cứu viết.

"Phát hiện này cung cấp một góc nhìn để hiểu rõ hơn về tác động của vi nhựa khi xâm nhập vào mạch máu", họ thêm.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy một số điểm tương đồng giữa những tắc nghẽn này và cục máu đông, đồng thời xem xét tác động sau đó đến hành vi của chuột. Những con chuột có vi nhựa trong máu thực hiện kém hơn so với những con chuột không có nhựa trong các bài kiểm tra về vận động, trí nhớ và phối hợp, cho thấy chức năng não bị suy giảm.

Cần nghiên cứu thêm tác động ở người

Mặc dù các tắc nghẽn vi nhựa được giải quyết trong vòng một tháng và hầu hết các hành vi nhận thức của chuột trở lại bình thường, nhưng các nhà nghiên cứu cho rằng có thể có mối liên hệ giữa vi nhựa và các vấn đề thần kinh như trầm cảm và lo âu, cũng như tăng nguy cơ đột quỵ và bệnh tim mạch.

"Những phát hiện này cho thấy chuột có những bất thường đa dạng trong điều hòa thần kinh, tương tự như trạng thái trầm cảm liên quan đến sự gián đoạn lưu thông máu não", các nhà nghiên cứu viết.

Mặc dù chưa chắc chắn rằng các quá trình tương tự đang xảy ra trong não người do có sự khác biệt đáng kể về hệ miễn dịch và kích thước mạch máu, nhưng chuột có đủ điểm tương đồng sinh học với con người để khiến vấn đề này trở nên đáng lo ngại.

Vẫn còn nhiều điều cần khám phá về cơ chế đằng sau những tắc nghẽn này, tác động lâu dài của chúng và những loài động vật nào có thể bị ảnh hưởng. 

Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra nhiều nghiên cứu khác đã bắt đầu phân tích mối liên hệ tiềm năng giữa vi nhựa và nguy cơ mắc bệnh, mặc dù chưa tìm thấy mối quan hệ trực tiếp ở người.

"Việc sử dụng các loài động vật có vú lớn hơn hoặc các mô hình động vật giống hệ tuần hoàn của con người hơn, chẳng hạn như linh trưởng không phải người, là rất quan trọng để nghiên cứu quá trình này", các nhà nghiên cứu viết.

BÌNH MINH (Nguồn: http://tuoitre.vn/) 

)