Ngày 19/10, tại thành phố Cao Lãnh tỉnh Đồng Tháp, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Đồng Tháp tổ chức hội thảo với chủ đề “Hội thảo Tư vấn, Phản biện và Giám định xã hội – Những vấn đề đặt ra trong thời gian tới”. Chủ trì Hội có PGS.TS Phạm Quang Thao – Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam, ThS. Nguyễn Quyết Chiến – Tổng Thư ký Liên hiệp hội Việt Nam, ThS. Lê Minh Hùng – Chủ tịch Liên hiệp Hội tỉnh Đồng Tháp; đại diện lãnh đạo và cán bộ phụ trách công tác TVPB&GĐXH của các tỉnh, thành phố gồm: thành phố Hồ Chí Minh, Bình Dương, các tỉnh phía Nam, diện lãnh đạo các Hội thành viên Liên hiệp Hội tỉnh Đồng Tháp.

ThS. Nguyễn Quyết Chiến, Tổng Thư ký Liên hiệp Hội Việt Nam phát biểu khai mạc

Phát biểu khai mạc, ThS. Nguyễn Quyết Chiến - Tổng Thư ký Liên hiệp Hội Việt Nam đã khẳng định hoạt động TVPB&GĐXH của Liên hiệp Hội và các hội thành viên trong nhiều năm qua đã góp phần vào quá trình xây dựng chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và cơ chế, chính sách, pháp luật của Nhà nước, qua đó nâng cao hiệu quả của các chương trình, dự án quan trọng của quốc gia, ngành, lĩnh vực và địa phương. Thông qua hoạt động TVPB&GĐXH, Liên hiệp Hội và các hội thành viên đã tham mưu giúp các cơ quan Đảng và Nhà nước có được những cơ sở khoa học, các thông tin phản ánh trung thực ý kiến của xã hội nói chung và các nhà khoa học nói riêng đối với các vấn đề quan trọng của đất nước.

Đánh giá thực trạng triển khai công tác giá giám định xã hội của Liên hiệp Hội Việt và Liên hiệp Hội địa phương, bà Bùi Kim Tuyến – Trưởng Ban TV,PB&GĐXH Liên hiệp Hội Việt Nam cho biết hoạt động TV,PB&GĐXH của Liên hiệp Hội Việt Nam đã được chỉ rõ trong các văn bản của Đảng, Nhà nước, và gần đây là Quyết định số 118-QĐ/TW ngày 22/8/2023 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về quy chế tổ chức và hoạt động của các hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở Trung ương, trong đó quy định Hội có quyền: “…được tham gia ý kiến xây dựng cơ chế, chính sách liên quan chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và lĩnh vực hoạt động; tham gia tư vấn, phản biện chính sách, chương trình, đề  tài, dự án theo đề nghị của cơ quan nhà nước…”. Hiện nay, hoạt động TV,PB&GĐXH được triển khai dựa trên Quyết định 14/2014/QĐ-TTg ngày 14/02/2014 của Thủ tướng Chính phủ về hoạt động TV,PB&GĐXH của Liên hiệp Hội Việt Nam. Dựa trên cơ sở quyết định này, có 44/63 tỉnh, thành phố được UBND tỉnh ban hành quy định về hoạt động TV,PB&GĐXH của Liên hiệp Hội địa phương. Trong đó, 40 địa phương ban hành dưới dạng quyết định, còn lại ban hành công văn giao Liên hiệp Hội địa phương thực hiệm nhiệm vụ TV,PB&GĐXH.   

Riêng về giám định xã hội, đây là một trong 3 nội dung đã được nêu trong Quyết định 14/2014/QĐ-TTg. Qua thực tế quản lý và triển khai nhiệm vụ giám định, Liên hiệp Hội Việt Nam và các hội thành viên có cách hiểu khac nhau về nội hàm giám định xã hội. Có ý kiến cho rằng tư vấn, phản biện, giám định luôn gắn liền với nhau như một tổng thể, không tách rời; có ý kiến cho rằng đây là hoạt động hoàn toàn độc lập; và có ý kiến đồng hất chức năng giám định xã hội của Liên hiệp Hội với chức năng giám sát xã hội của Mặt trận Tổ quốc. Thời gian qua, chỉ có một số Liên hiệp Hội địa phương triển khai hoạt động giám định xã hội, và chỉ tập trung ở các Liên hiệp Hội các tỉnh phía Nam.

Toàn cảnh Hội thảo

Tại Hội thảo này, bà Tuyến đề nghị tập trung làm rõ 04 vấn đề trọng tâm: hoạt động giám định xã hội nên được triển khai độc lập, hay lồng ghép với hoạt động tư vấn, phản biện; khái niệm giám định xã hội trong Quyết định số 14/2014/QĐ-TTg đã rõ chưa, có cần bổ sung gì không; quy trình thực hiện giám định xã hội; thuận lợi, khó khăn khi việc triển khai độc lập các hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội.

Bám sát chủ đề, mục tiêu Hội thảo, nhiều ý kiến tham luận, thảo luận đã chia sẻ kinh nghiệm, khó khăn trong hoạt động thời gian quan. Tại Đồng Tháp, tuy địa phương đã ban hành quy định về hoạt động TV,PB&GĐXH của Liên hiệp Hội, nhưng nhiều năm qua gần như chưa triển khai được vì vướng khâu tiếp cận các dự án, chương trình của tỉnh; nhận định 3 hoạt động tư vấn, phản biện, giám định ở 3 giai đoạn của dự án, giai đoạn tư vấn khi dự chuẩn hình thành, phản biện khi dự án được lên dự thảo chờ phê duyệt và giám định khi dự án đã đi vào giai đoạn kết thúc, hoạt động. Tại thành phố Hồ Chí Minh, địa phương có nguồn nhân lực dồi dào của cả nước, đông về số lượng, mạnh về chất lượng, có rất nhiều chuyên gia đầu ngành trên các lĩnh vực, và sẵn sàng hợp tác với Liên hiệp Hội các tỉnh,thành phố cung cấp nhân lực cho hoạt động TV,PB&GĐXH. Theo GS.TS Nguyễn Văn Phước, thời gian qua Liên hiệp Hội thành phố Hồ Chí Minh chỉ triển khai hoạt động tư vấn về chiến lược, chính sách; khoa học ngày càng phát triển nhanh, nên không đặt vấn đề đúng sai mà chỉ xem xét tính phù phù hợp khi phản biện dự án, và gần như chưa triển khai hoạt động giám định xã hội. Theo ThS. Lâm Thành Đắc – Chủ tịch Liên hiệp Hội tỉnh Bạc Liêu cho biết, địa phương đã triển khai một nhiệm vụ giám định xã hội trong vài năm qua, công tác giám định của Liên hiệp Hội không nên đi vào về mặt kỹ thuật (đây là công việc của cơ quan giám định nhà nước), mà chủ yếu đánh giá hiệu kinh tế - xã hội, môi trường mà dự án đem lại so với mục tiêu dự án đã đề ra.

Phát biểu kết luận hội thảo, ThS. Nguyễn Quyết Chiến – Tổng Thư ký Liên hiệp Hội Việt Nam đánh giá cao các ý kiến tham gia góp ý tại hội thảo, đồng thời khẳng định việc triển khai công tác TVPB&GĐXH đã góp phần nâng cao vai trò tổ chức Liên hiệp Hội từ Trung ương đến địa phương, đóng góp tích cực đến sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước và các địa phương. Tuy nhiên, phần nhiều địa phương chỉ tập trung vào tư vấn xã hội, phản biện xã hội mà chưa có nhiều hoạt động giám định xã hội do nhiều yếu tố khác nhau. Việc triển khai các hoạt động về … vẫn còn nhiều khác biệt giữa các địa phương và chưa có sự thống nhất. Hội thảo là cơ sở để Liên hiệp Hội Việt Nam chuẩn bị tổng kết, đánh giá 10 năm triển khai Quyết định số 14/2014/QĐ-TTg và xem xét, kiến nghị hoàn thiện quy định này phù hợp trong tình hình mới.

LHHST