ChatGPT, một mô hình ngôn ngữ lớn (Large Language Model – LLM) đang tạo nên cơn sốt. Các doanh nghiệp, nhà giáo, nhà báo, nhà nghiên cứu kinh tế đang tìm cách để nhanh chóng khai thác nó vào lĩnh vực của mình.

Ra mắt vào tháng 11-2022, ngay lập tức, ChatGPT thúc đẩy mối quan tâm về vai trò của trí khôn nhân tạo (AI) trong thế giới việc làm. Những tháng tiếp theo đó là sự không ngừng gia tăng tần suất của câu hỏi: ChatGPT có ý nghĩa gì đối với công việc của tôi?

Các nhà giáo dục và học giả đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về khả năng lạm dụng ChatGPT để gian lận và đạo văn. Một ấn phẩm đã mạnh dạn thông báo về cái chết của bài tập về nhà. Nhưng tư duy phản biện rất tốt của nó giúp cả giáo viên lẫn học sinh nắm vững hơn một vấn đề, mặt khác, nó giúp họ dọn giáo án sinh động và hiệu quả. Nhiều người đang tưởng tượng những cách mà AI có thể trở thành một tài sản trong lớp học. Sự cân bằng giữa lo lắng và tiềm năng đang xuất hiện khắp nơi.

Chẳng hạn trong khi các lập trình viên sử dụng ChatGPT để giúp gỡ lỗi mã của họ thì những người khác lại sử dụng ChatGPT để tạo phần mềm độc hại. Hay trong khi các bác sĩ chứng kiến một số trường hợp chẩn đoán thành công đáng kinh ngạc từ AI thì họ cũng đã chứng kiến những ví dụ kinh hoàng về sự thiếu chính xác.

Đừng quá kỳ vọng, cũng đừng thất vọng. Hãy coi ChatGPT là một công cụ khả dĩ giúp con người làm được nhiều việc. Một thẩm phán ở Colombia đã sử dụng ChatGPT để đưa ra phán quyết của tòa án.

Đây là trường hợp đầu tiên một tòa án thừa nhận sử dụng AI để quyết định một vụ án. Một luật sư về bất động sản ở New Zealand đã nhờ ChatGPT viết di chúc. Cuối cùng, nó không viết một di chúc thực sự mà là một di chúc giả định, điều mà nó có thể làm rất tốt. Các đại lý bất động sản đang tạo ra các bản tóm tắt tài sản rao bán và chỉ cần một vài sự điều chỉnh của con người, chúng sẵn sàng để xuất bản.

Đặc biệt, ngành tiếp thị đang thúc đẩy nhanh việc ứng dụng ChatGPT. Vai trò của nó là viết kịch bản cho video quảng cáo và tạo nên video đó. Những nhà tiếp thị đã kết luận đó là điểm khởi đầu đáng kinh ngạc cho một kịch bản video.

Hãy để ChatGPT giữ đúng vai trò công cụ, nó sẽ làm rất tốt dưới sự kiểm soát của con người. Nó hỗ trợ tốt việc chẩn đoán, nhưng bác sĩ Jeremy Faust lưu ý rằng không phải tất cả thông tin nó cung cấp đều chính xác. Ngành báo chí cũng đang thử giao cho ChatGPT những bài viết, rất tiếc sản phẩm của nó khá ngây ngô bởi dữ liệu đào tạo của AI chỉ bao gồm thông tin đến năm 2021.

Vậy cho đến nay, ChatGPT đã làm được gì? Trước hết, nó có khả năng phân tích rất tốt, từ trích xuất dữ liệu đến trích đoạn tình cảm là những nhận xét của khách hàng, và dự đoán những loại chính sách mà mọi người có thể phản ứng tích cực hoặc tiêu cực.

Về công nghệ, nó có thể viết mã, giải mã, dịch mã từ ngôn ngữ mã hóa này sang ngôn ngữ mã hóa khác, và cuối cùng, gỡ lỗi nơi các bản mã. Về nghiên cứu, cơ bản nó có thể tóm tắt văn bản, nghiên cứu tài liệu, dịch văn bản và giải thích khái niệm. Về viết lách, nó có thể tổng hợp, soạn thảo, đánh giá văn bản, tạo tiêu đề hấp dẫn, và soạn Tweet để giới thiệu trên mạng.

Cuối cùng nhưng quan trọng nhất, ChatGPT hỗ trợ con người rất nhiều trong việc động não (brainstorming), đánh giá ý kiến (evaluating ideas), và cung cấp phản biện (providing counterarguments). Khi ta đặt câu hỏi cho những vấn đề lớn, phức tạp, ví dụ như lựa chọn mô hình giao thông, cân đối năng lượng, phát triển bảo hiểm nông nghiệp…

ChatGPT sẽ giúp chúng ta động não để nhìn toàn bộ vấn đề và những khía cạnh liên quan. Mặt khác, nó cũng đánh giá ý kiến dựa trên nhận xét về tính hữu ích của một hướng nghiên cứu, rồi cung cấp các phản biện một cách khách quan, không thiên về quan điểm của ai hay nhóm nào, nhờ đó tránh được các sai lệch có thể làm mù mắt con người. Những nội dung hỗ trợ này của ChatGPT không chỉ quan trọng đối với nhà nghiên cứu, mà còn rất cần với cả những nhà hoạch định chính sách.

Anh Vũ/KTSG

THAM KHẢO:
– https://qz.com/heres-how-10-industries-are-experimenting-with-chatgpt-1850087138
– https://qz.com/how-chat-gpt-could-be-used-in-economics-research-1850114121