Chiều ngày 05/11, tại Hà Nội, ngay sau Lễ ký kết chương trình hợp tác giữa Hội đồng Dân tộc của Quốc Hội (khóa XV) và Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam giai đoạn 2021-2025, đã diễn ra Hội thảo ''Chính sách đất đai cho đồng bào dân tộc thiểu số ở Việt Nam – Một số tồn tại, hạn chế và những khuyến nghị'' do hai bên phối hợp tổ chức.

 Dự và đồng chủ trì Hội thảo là TSKH. Phan Xuân Sũng, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và ông Y Thanh Hà Nie Kđăm, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội.

 Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Nie Kđăm phát biểu tại Hội thảo.

 Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Nie Kđăm cho biết, Việt Nam có 54 thành phần dân tộc, trong đó có 53 dân tộc thiểu số (DTTS) với dân số trên 14 triệu người, chiếm 14,7% dân số cả nước. Đồng bào các DTTS cư trú thành cộng đồng ở 5.266 đơn vị hành chính cấp xã, 548 huyện, 51 tỉnh, thành phố. Địa bàn cư trú của các DTTS phần lớn là miền núi, chiếm 3/4 diện tích cả nước, chủ yếu tập trung ở vùng miền núi, trung du phía Bắc, Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên và khu vực Nam Bộ. Đây là những địa bàn có vị trí chiến lược quan trọng về chính trị, an ninh - quốc phòng và tài nguyên thiên nhiên của đất nước. Nhưng cũng là vùng có địa hình tự nhiên phức tạp, độ dốc cao, chia cắt, cơ sở hạ tầng khó khăn, nơi tập trung các xã nghèo, huyện nghèo và người nghèo của cả nước.

Theo ông Y Thanh Hà Nie Kđăm, những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách để giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất, chuyển đổi nghề cho đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, hộ nghèo ở vùng đặc biệt khó khăn thiếu đất sản xuất... … và đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, việc gia tăng dân số ở các vùng đồng bào DTTS &MN tạo nên áp lực đối với đất đai trong canh tác. Cùng với quá trình phát triển xã hội theo hướng công nghiệp hóa, đô thị hóa, nhu cầu triển khai các dự án khai khoáng, năng lượng, phát triển giao thông, đô thị, nhu cầu đất đai trồng cây nguyên liệu, cây nông nghiệp hàng hóa,... đã tạo nên sức ép vào quỹ đất. Tình trạng đất rừng đang bị lấn chiếm, thiếu đất sản xuất, tranh chấp diễn ra ở nhiều địa phương; Đời sống của một bộ phận đồng bào DTTS còn nhiều khó khăn. Tại hội thảo này, các đại biểu, nhà quản lý, chuyên gia tập trung trao đổi, thảo luận làm rõ một số vấn đề sau:

Thứ nhất, phân tích, đánh giá, làm rõ mặt tích cực, hạn chế, bất cập của các chính sách về đất đai nói chung và chính sách về đất đai cho đồng bào DTTS cũng như các vấn đề khác có liên quan đến tổ chức không gian và môi trường sống cho đồng bào DTTS ở Việt Nam.

Thứ hai, các vấn đềtrong triển khai hiện chính sách, pháp luật về đất đai và đất đai cho đồng bào DTTS của các bộ, ngành trung ương, các địa phương.

Thứ ba, thực trạng, những kết quả đã đạt được, tồn tại, hạn chế của chính sách giao đất rừng và rừng cho đồng bào DTTS

Thứ tư, đề xuất, kiến nghị, sửa đổi, bổ sung và giải pháp khắc phục những hạn chế, yếu kém trong chính sách và việc thực hiện chính sách, pháp luật về đất đai đối với đồng bào DTTS trong giai đoạn tiếp theo.

Tại Hội thảo, các đại biểu, chuyên gia đã đưa ra nhiều ý kiến đóng góp vào việc nhận diện những vấn đề cấp bách, chồng chéo trong chính sách đất đai, vấn đề tái định cư, vấn đề sinh kế, vấn đề giao đất rừng và rừng... cho đồng bào DTTS&MN.

Theo đó, việc giải quyết đất sản xuất cho đồng bào DTTS không phải chỉ là có đất, mà là tạo sinh kế bền vững, nơi còn quỹ đất thì có chính sách đủ nguồn lực để thu hồi cấp cho đồng bào, ở những nơi không còn quỹ đât thì tập trung chuyển đổi nghề, miễn sao có thu nhập ổn đinh, tạo sinh kế bền vững.

Các quy định của pháp luật về đất đai liên quan đến quyền tiếp cận đất đai của đồng bào DTTS cần được quan tâm đúng mức; Luật Đất đai và Luật Lâm Nghiệp cần thống nhất, đồng bộ trong việc giao đất rừng đặc dụng, phòng hộ và rừng sản xuất cho đồng bào DTTS; Có chính sách miễn tiền thuê đất, thuế sử dụng đất phù hợp; Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp, cho vay tín dụng từ quỹ hỗ trợ đầu tư nhằm khuyến khích các doanh nghiệp đầu sản xuất nông nghiệp tạo việc làm ổn định cho đồng bào DTTS.

Hoàn thiện, sửa đổi một số chính sách cho người tái định cư do bị thu hồi đất ở vùng DTTS & MN. Song song đó là bảo tồn duy trì văn hóa cộng đồng, bảo tồn lễ hội.

Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam Phan Xuân Dũng phát biểu kết luận tại Hội thảo.

Phát biểu kết luận Hội thảo, thay mặt chủ trì Hội thảo, ông Phan Xuân Dũng đánh giá cao những ý kiến của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học chỉ ra những mặt tích cực, những hạn chế, bất cập, chồng chéo về pháp luật đất đai và việc thực hiện chính sách đất đai cho đồng bào DTTS. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm đến đồng bào DTTS & MN và đã ban hành nhiều chính sách để nâng cao đời sống, đảm bảo an sinh xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế thông qua chính sách giao đất ở, đất sản xuất, chính sách tái định canh, định cư. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã phát sinh, phát hiện một số bất cập liên quan đến Luật Đất đai, Luật Lâm nghiệp, Luật Đa dạng sinh học... nên cần có sự điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn. Những ý kiến tâm huyết này sẽ được tổng hợp, kiến nghị các cơ quan co thẩm quyền xem xét, sửa đổi Luật Đất đai trong thời gian tới.

NH