Ngày 16-8, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội Việt Nam) phối hợp với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật thành phố Hà Nội tổ chức Hội nghị giao ban toàn quốc năm 2024. Hội nghị có sự tham dự của Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban nhân dân phố Hà Nội Lê Hồng Sơn, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phan Xuân Dũng, Thường trực và lãnh đạo các phòng/ban Liên hiệp Hội Việt Nam, lãnh đạo Liên hiệp Hội các tỉnh/thành phố trong cả nước.

Chủ toạ Hội nghị: Chủ tịch Liên hiệp hội Hà Nội Lê Xuân Rao; Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phạm Ngọc Linh; Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phan Xuân Dũng; Tổng Thư ký Liên hiệp Hội Việt Nam Nguyễn Quyết Chiến

Phát biểu chào mừng Hội nghị, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố Hà Nội Lê Hồng Sơn cho biết: Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị đã đặt ra mục tiêu đến năm 2030, Thủ đô Hà Nội là thành phố “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”; trở thành trung tâm, động lực thúc đẩy phát triển Vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước; hội nhập quốc tế sâu rộng, có sức cạnh tranh cao với khu vực và thế giới, phấn đấu phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trong khu vực. Để thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ trên, Hà Nội luôn xác định cần sự ủng hộ, vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành và nhân dân cả nước, đặc biệt là các chuyên gia, nhà khoa học, các viện nghiên cứu, trường đại học trên địa bàn Hà Nội và cả nước tiếp tục phối hợp chặt chẽ, đề xuất nhiều ý tưởng đột phá, giải pháp sáng tạo, cùng đồng hành xây dựng Thủ đô Hà Nội đạt mục tiêu đề ra.

 Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn phát biểu tại hội nghị

Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phan Xuân Dũng nhấn mạnh: hội nghị lần này nhằm đánh giá những kết quả đạt được trong 6 tháng năm 2024, điểm lại những công việc đã triển khai từ sau Hội nghị giao ban năm 2023 đến nay. Đồng thời, Ban Tổ chức hội nghị cũng báo cáo và xin ý kiến các đại biểu về các vấn đề: báo cáo tình hình triển khai Kế hoạch tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX (nhiệm kỳ 2025-2030) của Liên hiệp Hội Việt Nam; dự thảo Kế hoạch/Đề án thực hiện Nghị quyết số 107/NQ-CP ngày 09/7/2024 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát  triển đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới (Nghị quyết 45); cho ý kiến về tổ chức bộ của Liên hiệp Hội Việt Nam và Liên hiệp hội các địa phương; dự thảo Quy chế thi đua – khen thưởng (sửa đổi) của Liên hiệp Hội Việt Nam; dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 11/2015/TT-BTC hướng dẫn cơ chế tài chính cho hoạt động tư vấn, phàn biện và giám định xã hội (TV,PB&GĐXH) của Liên hiệp Hội Việt Nam.

Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam Phan Xuân Dũng phát biểu khai mạc hội nghị

Những kết quả đáng ghi nhận

Trong 6 tháng đầu năm 2024, Liên hiệp Hội Việt Nam và Liên hiệp hội các địa phương đã có nhiều cố gắng trong công tác tập hợp, đoàn kết và phát huy vai trò, sức sáng tạo của đội ngũ trí thức KH&CN, tiếp tục xây dựng, củng cố hệ thống tổ chức, triển khai các hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ.

Liên hiệp Hội Việt Nam cùng các Liên hiệp hội địa phương chú trọng công tác nghiên cứu, quán triệt, triển khai, đánh giá tổng kết các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, Tỉnh uỷ, Thành uỷ, có thể kể đến, như: Kết luật số 93-/TW ngày 24/11/2023 của Ban Bí thư về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 42-CT/TW; Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023 của Ban Chấp hành Trung ương về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức; Kết luật số 69-KL/TW ngay 11/01/2024 của Bộ Chính trị  về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW về phát triển khoa học và công nghệ; Quyết định số 118-QĐ/TW ngày 22/8/2023 của Ban Bí thư về tổ chức và hoạt động của hội quần chúng do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ; Quy định số 144-QĐ/TW ngày 09/5/2024 của Ban Chấp hành Trung ương về chuẩn mực đạo đức canh mạng của cán bộ, đảng viên; Quyết định 146-QĐ/TW ngày 14/5/2024 của Ban Chấp hành Trung ương về tổ chức và hoạt động của Đảng đoàn; Quy định số 162-QĐ/TW Ban Chấp hành Trung ương về tổ chức và hoạt động của đảng bộ, chi bộ cơ sở.

Ban hành, triển khai thực hiện Kế hoạch tổ chức Đại hội đại biểu toàn quốc Liên hiệp Hội Việt Nam và Liên hiệp hội các địa phương nhiệm kỳ 2025-2023. Theo đó, Liên hiệp hội các đại phương sẽ tổ chức Đại hội nhiệm kỳ 2025-2030 vào quí II,III năm 2025 tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc Liên hiệp Hội Việt Nam lần thứ IX (nhiệm kỳ 2025-2030) vào quý IV năm 2025. Xây dựng, ban hành Đề án vị trí việc làm, khung năng lực, cơ cấu hợp lý gắn với cải cách tiền lương. Quan tâm, tạo điều kiện để cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn, chính trị, hội nghị, hội thảo nhằm nâng cao kiến thức chuyên môn, lý luận chính trị.

Toàn hệ thống Liên hiệp hội tổ chức nhiều hoạt động, sự kiện chào mừng kỷ niệm Ngày KH&CN Việt Nam năm 2024, như: hội nghị, hội thảo, toạ đàm, gặp mặt và tôn vinh trí thức KH&CN tiêu biểu. Tổ chức Lễ trao Giải thưởng Sáng tạo KHCN Việt Nam năm 2023 cho 47 công trình, trong đó có 02 công trình được Tổ chức Sở hữu trí thế giới (WIPO) trao giải.

Cùng với Liên hiệp Hội Việt Nam, nhiều Liên hiệp hội địa phương đã triển khai hoạt động TV,PB&GĐXH với các dự thảo quy hoạch, chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội; tham gia góp ý các dự thảo luật và các văn bản quy phạm pháp luật ở Trung ương và địa phương theo yêu cầu của Đoàn đại biểu Quốc hội, Uỷ ban MTTQVN các cấp; góp ý ban hành Chương trình hành động của Tỉnh uỷ/Thành uỷ, Kế hoạch hành động của UBND tỉnh/thành phố thực hiện Nghị quyết số 45-NQ/TW ngày 24/11/2023; góp ý dự thảo tiêu chí để xác định, công nhận hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở địa phương theo đề nghị của Sở Nội vụ; tham gia hoạt động giám sát cùng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, Uỷ ban MTTQVN tỉnh, giám sát chuyên để của Ban Kinh tế ngân sách và Ban Văn hoá xã hội HĐND tỉnh; tổng hợp ý kiến, kiến nghị của hội viên trước các kỳ họp Quốc hội, HĐND tỉnh; giới thiệu chuyên gia, nhà khoa học tham gia các hội đồng tư vấn của Uỷ ban MTTQVN tỉnh, hội đồng chuyên môn đánh giá tác động môi trường, hội đồng KH&CN tư vấn, xác định, đánh giá nhiệm vụ KH&CN.

Các tổ chức KH&CN trực thuộc Liên hiệp hội các cấp đã triển khai thực hiện các nhiệm vụ KH&CN thông qua đề tài nghiên cứu, dự án chuyển giao công nghệ; tổ chức nhiều hội thảo khoa học liên quan đến khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhận tạo, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, chuyển dịch năng lượng.

Cùng với Liên hiệp Hội Việt Nam, các Liên hiệp hội địa phương đã triển khai nhiều hoạt động thông tin, phổ biến kiến thức. Quan tâm đầu tư, đổi mới, nâng cao chất lượng các nội dung, chuyên mục trên báo, tạp chí chuyên ngành, bản tin, trang tin điện tử; mở rộng phổ biến kiến thức qua video clip trên website, kênh youtube, chú trọng giới thiệu hình ảnh, hoạt động hội, giới thiệu thành tựu khoa học, kỹ thuật mới, tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước liên quan đến trí thức, các hội quần chúng,... để kịp thời đáp ứng nhu cầu thông tin của cán bộ, trí thức KH&CN và người dân.

Về hoạt động tôn vinh trí thức, giải thưởng, hội thi. Triển khai Kết luận số 59-KL/TW ngày 09/4/2023 của Ban Bí thư về việc hỗ trợ nhân sĩ, trí thức, văn nghệ sĩ tiêu biểu cho 126 người trong năm 2023, trong đó Sóc Trăng có NGND. Lâm Es.

Liên hiệp Hội Việt Nam tổ chức gặp mặt, vinh danh các nhà khoa học vừa được Viện Hàn Lâm Khoa học Nga (RAS) vinh danh nhân kỷ niệm 300 năm thành lập (tháng 02/2024). Trong số 6 viện sĩ người Việt được vinh danh, có 4 nhà khoa học thuộc Liên Hiệp Hội Việt Nam. Liên hiệp hội các cấp tham mưu, tổ chức gặp mặt dịp đầu Xuân Giáp Thìm, dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam giữa trí thức KH&CN với lãnh đạo Đảng, Nhà nước ở Trung ương và trí thức KH&CN với lãnh đạo tỉnh ở địa phương. Liên hiệp Hội Việt Nam triển khai các hoạt động chuẩn bị Hội nghị tôn vinh trí thức KH&CN Việt Nam tiểu biểu năm 2024.

Các Liên hiệp hội địa phương đã phối hợp với các sở, ngành liên quan tổ chức khảo sát, vận động, hướng dẫn, hỗ trợ các tác giả, nhóm tác giả tham gia Giải thưởng Sáng tạo Khoa học và Công nghệ Việt Nam năm 2024; Cuộc thi Sáng tạo dành cho thành thiếu niên, nhi đồng; Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh/thành phố và toàn quốc lần thứ 18. Một số Liên hiệp hội địa phương đã chủ động tham mưu, đề xuất trong việc tổ chức các giải thưởng, như: Giải thưởng về Báo chí KH&CN tỉnh Bắc Giang; Cuộc thi tài năng trẻ KH&CN tỉnh Bắc Kạn; Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Bình Phước; Cuộc thi Sáng tạo Robot dành cho học sinh THPT thành phố Đà Nẵng mở rộng; Giải thưởng KH&CN Nguyễn Bỉnh Khiêm thành phố Hải Phòng; Giải thưởng Hoa Lư tỉnh Ninh Bình; Giải thưởng Trần Đại Nghĩa tỉnh Vĩnh Long; Cuộc thi Khởi nghiệp sáng tạo tỉnh Ninh Thuận; Cuộc thi Sáng tạo trẻ tỉnh Quảng Trị.

Về hoạt động hợp tác trong và ngoài nước. Liên hiệp Hội Việt Nam tiếp tục triển khai các chương trình phối hợp công tác giữa Liên hiệp Hội Việt Nam với: Bộ KH&CN giai đoạn 2021-2030; Uỷ ban KH,CN&MT của Quốc hội giai đoạn 2021-2026; Hội đồng Dân tộc Quốc hội giai đoạn 2021-2026; Liên hiệp hội địa phương triển khai các chương trình phối hợp công tác với các Ban đảng của tỉnh, Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn,... nhằm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Liên hiệp các cấp do Đảng, Nhà nước, Tỉnh uỷ, UBND tỉnh giao.  

Một số Liên hiệp hội địa phương tổ chức thăm, làm việc, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng tổ chức bộ máy và nhân sự, trao đổi kinh nghiệm hoạt động, ký kết hợp tác để nâng cao hỗ trợ lẫn nhau về mặt chuyên môn. Nhiều Liên hiệp hội địa phương đã chủ động đề xuất và được UBND tỉnh hỗ trợ kinh phí hoạt động cho các hội thành viên (không phải hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ). Một số tổ chức KH&CN ngoài công lập thuộc Liên hiệp hội địa phương đã nhận, triển khai các dự án viện trợ nước ngoài không hoàn lại hướng đến các hoạt động nâng cao nhận thức, hành động của cộng đồng về xóa đói giảm nghèo, bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu,..... Cử cán bộ tham gia phối hợp, giám sát triển khai thực hiện Dự án Quỹ toàn cầu Phòng, chống HIV/AIDS do Liên hiệp Hội Việt Nam chủ trì.

Bên cạnh các kết quả đạt được, Hội nghị đã thảo luận, nhìn nhận một số tồn tại, hạn chế và nguyên nhân.

Bộ máy Liên hiệp hội các địa phương chưa được kiện toàn thống nhất, số lượng biên chế ít; nguồn kinh phí hỗ trợ từ ngân sách chưa đáp ứng yêu cầu hoạt động; cơ sở vật chất, điều kiện làm việc còn khiêm tốn so với chức năng, nhiệm vụ được giao.

Sự phối hợp giữa Liên hiệp hội địa phương và các hội thành viên chưa chặt chẽ, nên việc phát huy nội lực của các bên, tuy có, nhưng chưa thật sự mạnh. Một số hội hội thành viên trong thời gian dài không tổ chức các hoạt động, song chậm có biện pháp khắc phục. Hoạt động của một số hội thành viên Liên hiệp hội địa phương đa số còn gặp khó khăn do hạn chế về nguồn lực, về kinh phí hoạt động.

Một số Liên hiệp hội địa phương chưa được UBND tỉnh/thành phố ban hành quy định về hoạt động TV,PB&GĐXH, thậm chí có nơi đã ban hành quy định này nhưng việc triển khai cũng gặp nhiều khó khăn; các sở, ban, ngành chưa tiếp cận đầy đủ quy định của Đảng, Nhà nước về TV,PB&GĐXH; sự nhìn nhận về tầm trọng của hoạt động này còn nhiều bất cập. Công tác phối hợp hoạt động giữa Liên hiệp hội địa phương với các sở, ban, ngành khác để thực hiện công tác xã hội hoá hoạt động KH&CN, GD&ĐT, chăm sóc sức khoẻ nhân dân, phát triển cộng đồng, xoá đói giảm nghèo chưa hiệu quả.

Một số quy định hiện hành của Nhà nước về tổ chức và hoạt động của Liên hiệp hội từ Trung ương đến địa phương không còn phù hợp với thực tế và yêu cầu phát triển, hệ thống văn bản pháp luật về hội chưa đồng bộ. Chưa có các bản quy phạm pháp luật thể chế hoá Nghị quyết 45-NQ/TW ngày 24/11/2023, Quyết định số 118-QD8/TW ngỳ 22/8/2023, Kết luật số 93-KL/TW ngày 20/11/2020 làm căn cứ pháp lý tạo điều kiện thuận lợi để Liên hiệp hội các cấp triển khai thực hiện nhiệm vụ do Đảng, Nhà nước giao; một số chính sách chưa rõ ràng và thiếu nhất quán nên rất khó cụ thể hoá và thực hiện ở địa phương.

Một số Liên hiệp hội địa phương không được giao biến chế hoặc biên chế rất ít, cơ sở vật chất, phương tiện hoạt động của cơ quan Liên hiệp hội còn nhiều khó khăn. Kết luận 35-KL/TW ngày 05/5/2022 của Bộ Chính trị và các quy định của Tỉnh uỷ, Thành uỷ chưa quy định cụ thể và đầy đủ các chức danh trong cơ quan Liên hiệp hội ở Trung ương và địa phương gây ra những khó khăm trong công tác tổ chức.

Các đại biểu tham dự hội nghị

Phát biểu kết luận Hội nghị, Chủ tịch Phan Xuân Dũng ghi nhận những nổ lực, những thành tựu đạt được của toàn hệ thống Liên hiệp hội; đồng thời chia sẻ những khó khăn, tồn tại đã được chỉ ra. Đoàn Chủ tịch Hội đồng Trung ương Liên hiệp Hội Việt Nam, đặc biệt là vai trò tích cực, chủ động của Thường trực Đoàn Chủ tịch sẽ tập hợp ý kiến, kiến nghị với các cơ quan có thẩm quyền thúc đẩy nhanh việc thể chế hoá các các chủ trương, quan điển của Đảng về vị trí, vai trò của Liên hiệp hội các cấp thành các quy định cụ thể, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho hoạt động hội theo tiến trình phù hợp. Đề nghị Liên hiệp hội ở các địa phương tiếp tục nỗ lực phấn đấu hơn nữa, tích cực triển khai các hoạt động, thể hiện rõ ý thức trách nhiệm cao đối với việc xây dựng và phát triển Liên hiệp Hội Việt Nam vững mạnh, là ngôi nhà chung của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam.

Minh Thành